Φυσικό φως: Η θεραπεία της λιακάδας
Ένα καινούργιο βιβλίο αποδεικνύει πως ένα από τα βασικότερα συστατικά για υγιέστερο οργανισμό και αρμονικότερη ζωή είναι δωρεάν και το διαθέτουμε σε αφθονία στην Ελλάδα. Το φυσικό φως.
Σχεδόν 4.000 χρόνια πριν, ο Βαβυλώνιος βασιλιάς Χαμουραμπί διέταζε τους γιατρούς του βασιλείου να χρησιμοποιούν το φως του ήλιου στις θεραπείες νοσημάτων. Στην αρχαία Ελλάδα οι θεραπευτές τόνιζαν τις ευεργετικές ιδιότητες του ήλιου και τον 19ο αιώνα η γεωγράφος Ελιζέ Ρεκλούς προπαγάνδιζε τον γυμνισμό πιστεύοντας ότι αν κυκλοφορούσαμε γυμνοί στον ήλιο θα ήμασταν πιο υγιείς. Όλα αυτά, πολύ πριν την μεταπολεμική εμμονή με την ηλιοθεραπεία.
Τώρα οι θεωρίες κάνουν ένα άλμα μπροστά. «Δεχθείτε φυσικό φως, αλλά μην εκτίθεστε απευθείας στον ήλιο, και αποφύγετε το μπλε φως και τις οθόνες πριν κοιμηθείτε» προτρέπει η Λίντα Γκέντις στο «Chasing The Sun», ένα βιβλίο αφιερωμένο στην επιστήμη της λιακάδας.
Η συγγραφέας και δημοσιογράφος υγείας και τεχνολογίας εξετάζει μελέτες για την αϋπνία, ανθρωπολογικά data από όλο τον κόσμο αλλά και δικά της πειράματα. Μέσα από αυτά εξερευνά την επίδραση του ήλιου στους εσωτερικούς ρυθμούς μας τονίζοντας τη σημασία του για μια ισορροπημένη ζωή.
Το «Chasing the Sun» γράφτηκε άλλωστε την περίοδο που οι ανακαλύψεις δύο γιατρών για τον τρόπο που οι κυτταρικοί μηχανισμοί ελέγχουν το βιολογικό μας ρολόι βραβεύτηκαν με το Νόμπελ Ιατρικής 2017.
Ζήστε με τον ήλιο, όχι με το ρολόι
Παρά την εμμονή μας με μια από τις πλέον αγαπημένες μας εφευρέσεις, τον «μετρήσιμο» χρόνο, όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί διαθέτουμε ένα άλλο, εσωτερικό, ρολόι που κυλά σε «κιρκάδιους κύκλους» αντί για ώρες. Αυτό ρυθμίζει όλες τις περιοδικές λειτουργίες μας σε κύκλους με βάση τα εξωτερικά ερεθίσματα, κυρίως (σωστά μαντέψατε) την εναλλαγή του φωτός με το σκοτάδι.
Όπως εξηγεί και o Μάθιου Γουόλκερ στο βιβλίο «Why We Sleep», αυτό το ρολόι ρυθμίζει τα πάντα, από την αρτηριακή μας πίεση και θερμοκρασία του σώματος, το ανοσοποιητικό, την έκκριση ορμονών όπως η κορτιζόλη, ενδορφινών που καθορίζουν το πώς αισθανόμαστε, καθώς και τη διαδικασία επεξεργασίας της τροφής. Κατά συνέπεια πώς νιώθουμε, ξεκουραζόμαστε ή γερνάμε.
Με αποκλειστικά αυτό το «βιολογικό» ρολόι λειτουργήσαμε για εκατομμύρια χρόνια –το πρώτο μηχανικό ρολόι κατασκευάστηκε μόλις τον 14ο αιώνα. Κατά τη Λίντα Γκέντις, αν επιμένουμε να ζούμε με ρυθμό ασύμβατο με το «κιρκάδιο» ρολόι μας, αργά ή γρήγορα απλώς «χαλάμε». Ξεκουρδίζοντας το εσωτερικό μας ρολόι προκαλούμε δυσλειτουργίες, όπως διαταραχές ύπνου, διαβήτη, καρδιακά προβλήματα, κατάθλιψη και άλλα δυσάρεστα που αποδίδονται ακριβώς σε αυτή την ασυμβατότητα ανάμεσα στο τι μας λέει το «ωρολόγιο» πρόγραμμα ότι πρέπει να κάνουμε και τι ξέρει ο οργανισμός μας ότι πρέπει να κάνουμε σύμφωνα με τους κύκλους φωτός-σκοταδιού. Γι’ αυτό νιώθουμε χάλια όταν το εσωτερικό βιολογικό ρολόι μας λέει ότι είναι ώρα για ύπνο και το iCal μας έχει προγραμματισμένη άλλη μια σύσκεψη.
Συνταγές θεραπείας με «φυσικό φως»
Η πρωτοπόρος της νοσηλευτικής Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ άρχισε να παρατηρεί στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο πόσο πιο γρήγορα ανέρρωναν οι τραυματίες που έβγαιναν στον ήλιο σε σύγκριση με εκείνους που παρέμεναν στους σκοτεινούς κοιτώνες. Πρόσφατες μελέτες του πανεπιστημίου του Loughborough απέδειξαν ότι για κάθε αύξηση του φυσικού φωτός κατά 100 lux στον χώρο του ασθενούς, η παραμονή του σε μονάδα εντατικής φροντίδας μειώνεται κατά 7 ώρες. Μελέτες σε καναδικά νοσοκομεία έδειξαν ότι ανάμεσα στους καρδιοπαθείς που ανάρρωναν από έμφραγμα, εκείνοι που νοσηλεύονταν σε φωτεινότερους θαλάμους είχαν 5% μικρότερο ποσοστό θνησιμότητας.
Μελετώντας την εναλλαγή σκοταδιού με το φως, η Γκέντις ανακάλυψε το απόλυτο δοκιμαστικό σωλήνα στο «λαμπερό» Λας Βέγκας. Εκεί τα καζίνο δεν έχουν ποτέ παράθυρα, καθώς πρέπει να είναι «άχρονα» ώστε να μην καταλαβαίνεις πόση ώρα περνάς στα τραπέζια του. Ο υπερβολικός τεχνητός φωτισμός κόντρα σε επιφάνειες που το αντανακλούν, όπως σε τεράστιους καθρέφτες, είναι σχεδιασμένος ώστε να ξεγελάει το βιολογικό μας ρολόι και να ενισχύει την υπερδιέγερση και την παρορμητικότητα, τόσο ώστε να ποντάρεις ποσά που στη μέση ενός ηλιοφώτιστου πάρκου θα σε έκαναν να γουρλώσεις τα μάτια.
Εμπνευσμένη από το Βέγκας, η Γκέντις αποφάσισε να γίνει η ίδια πειραματόζωο. Επιχείρησε να μιμηθεί τις συνήθειες των Άμις που ξυπνούν από τα χαράματα, δουλεύουν σε αγροτικές δουλειές κάτω από τον ήλιο και ξεγελούν το σκοτάδι με μικρές λάμπες λαδιού, ίσα για να αλληλεπιδράσουν κοινωνικά για λίγη ώρα πριν πάνε για ύπνο. Όχι μόνο ξυπνούσε πολύ πιο εύκολα και ξεκούραστη, αλλά αυξάνοντας με μόλις 100 lux την ένταση του φυσικού φωτισμού στο περιβάλλον της βελτίωσε την ποιότητα του ύπνου της, ένιωθε και έδειχνε πολύ νεότερη.
Ο μέσος εργασιακός χώρος είναι φωτισμένος με 100 με 300 lux. Ένα μέσο ελληνικό καλοκαιρινό πρωινό είναι 30 με 40 φορές πιο φωτεινό. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί οι βόρειοι επισκέπτες στη χώρα είναι τόσο χαρούμενοι ακόμα και off season ή όταν τυχαίνουν σε γενική απεργία. Τίποτα δεν «γεννάει» σεροτονίνη καλύτερα από τη λιακάδα.
πηγή: korres.com
